انتخاب حسابرس خبره یکی از تصمیمات استراتژیک و بسیار حساس برای هر کسب وکار، سازمان یا حتی فرد است. حسابرسان نه تنها به بررسی صحت و دقت اطلاعات مالی می پردازند، بلکه نقش مهمی در افزایش اعتبار سازمان، کاهش ریسک های مالی و ارائه راهکارهای بهبود فرآیندها ایفا می کنند. اما چگونه می توان یک حسابرس خبره و قابل اعتماد را انتخاب کرد؟ در این نوشتار با ما در سامان محاسب همراه باشید تا به طور جامع و تخصصی به این موضوع بپردازیم و راهکارهایی عملی برای انتخاب بهترین حسابرس را مرور کنیم.
گام اول در انتخاب حسابرس، درک نیاز خودتان
قبل از شروع فرآیند انتخاب حسابرس، باید نیازهای خود را به دقت بررسی کنید. این نیازها شامل چه مواردی است؟
نوع حسابرسی را تعیین کنید مثلا اینکه آیا به حسابرسی مالی، حسابرسی داخلی، حسابرسی عملکرد یا حسابرسی قانونی نیاز دارید؟
اندازه سازمان شما چقدراست؟ آیا سازمان شما کوچک، متوسط یا بزرگ است؟ حسابرسان با تجربه در سازمان های بزرگ ممکن است برای کسب وکارهای کوچک مناسب نباشند.
صنعت خود را در نظر بگیرید؛ برخی حسابرسان تخصص خاصی در صنایع خاص مانند بانک داری، بیمه، تولید یا فناوری اطلاعات دارند. محدوده جغرافیایی هم مهم است، اگر کسب وکار شما در چند کشور فعالیت می کند، ممکن است به حسابرسانی با تجربه بین المللی نیاز داشته باشید.
با درک دقیق نیازهای خود، می توانید حسابرسان یا موسسه حسابرسی مد نظر را انتخاب کنید که بیشترین تطابق را با شرایط شما دارند و معمولا کمتر از این انتخاب خود پشیمان خواهید شد!
مهارت ها و تجربه حسابرس؛ گام دوم انتخاب حسابرس
همیشه و در همه جای دنیا مدرک تحصیلی و تجربه کاری دو مولفه بسیار مهم برای انتخاب فردی برای سمتی حساس هستند، یک حسابرس خبره می خواهید، بنابراین باید وی دارای مدارک معتبر حسابداری و حسابرسی باشد ان هم از بهترین دانشگاه ها! باید دارای گواهینامه های معتبر باشد که برخی از مهم ترین گواهینامه ها را آورده ایم :
- حسابدار رسمی: این گواهینامه نشان دهنده تسلط فرد بر اصول حسابداری و حسابرسی است.
- حسابرس داخلی خبره: برای حسابرسی داخلی، این گواهینامه بسیار معتبر است.
پس از بررسی مدارک و گواهینامه ها، نوبت به بررسی تجارب کاری می رسد؛ حسابرسانی که تجربه کاری در صنعت شما دارند، بهتر می توانند چالش ها و ریسک های خاص آن صنعت را درک کنند و شما انرژی کمتری برای فهماندن مشکلات و حساسیت های کاری تان صرف خواهید کرد! برای مثال، یک حسابرس با سابقه در صنعت فناوری اطلاعات، بهتر می تواند سیستم های پیچیده IT را بررسی کند.
از سوی دیگر، حسابرسان عضو انجمن های معتبر مانند انجمن حسابداران رسمی یا انجمن حسابرسان داخلی، معمولاً از استانداردهای بالاتری پیروی می کنند و نکات ظریف تری را در کار شما رعایت خواهند کرد.
پس بررسی سابقه کار حسابرس با سازمان هایی مشابه شما می تواند اطمینان دهد که او توانایی مدیریت نیازهای خاص شما را دارد.
شهرت حسابرس هم یکی از مهم ترین معیارهای انتخاب حسابرس است. یک حسابرس معتبر و نامی نه تنها دقت و صحت کارش را تضمین می کند، بلکه اعتبار سازمان شما را نیز افزایش می دهد. برای بررسی شهرت حسابرس، می توانید نظرات مشتریان قبلی را بررسی کنید، از حسابرس درخواست کنید لیستی از مشتریان قبلی خود را ارائه دهد و با آن ها تماس بگیرید، اینکار هیچ اشکالی ندارد و این دقیقا حق شماست که بدانید مراجعین قبلی از نحوه کارکرد حسابرس منتخب شما راضی هستند یا خیر!
و یا به بررسی پرونده های قضایی بپردازید و اطمینان حاصل کنید که حسابرس مورد نظر سابقه شکایت یا تخلف حرفه ای نداشته است.
گام سوم انتخاب حسابرس، روش ها و ابزارهای حسابرسی
حسابرسان خبره و کاربلد از روش ها و ابزارهای پیشرفته برای انجام حسابرسی استفاده می کنند. این ابزارها نه تنها دقت کار را افزایش می دهند، بلکه زمان انجام حسابرسی را نیز کاهش می دهند.
مثلا حسابرسی که می تواند با استفاده از فناوری های پیشرفته به شناسایی الگوهای غیرعادی در داده های مالی بپردازد، تقلب را در سیستم کاری شما به سرعت شناسایی کرده و جلو فروپاشی شغلی شما را می گیرد، یا حسابرسی که توانایی نمونه گیری های علمی را دارد می تواند با کاهش حجم کار بدون کاهش دقت، کار را پیش ببرد.
پس اطمینان حاصل کنید که حسابرس مورد نظر از این ابزارها استفاده می کند و با آخرین فناوری های روز آشناست.
در طول مصاحبه، از حسابرس در مورد ابزارها و روش هایی که استفاده می کند سوال کنید. مثلاً بپرسید: “از چه نرم افزارهایی برای تحلیل داده ها استفاده می کنید؟” یا “چگونه از هوش مصنوعی در فرآیند حسابرسی خود بهره می برید؟” پاسخ های او به شما نشان می دهد که آیا او از فناوری های روز استفاده می کند یا خیر.
ارتباطات و گزارش دهی، گام چهارم انتخاب حسابرس
یک حسابرس خوب نه تنها باید در کار خود دقیق باشد، بلکه باید توانایی ارائه گزارش های شفاف و قابل فهم را نیز داشته باشد. گزارش های حسابرسی باید شامل شناسایی نقاط قوت و ضعف سیستم مالی و ارائه راهکارهای بهبود فرآیندها باشد این گزارش در هنگام ارائه توسط حسابرس باید بدون ابهام و واضح باشد و قطعاً خودِ حسابرس بتواند آن را شرح داده و به پرسش های مدیران پاسخ دهد.
همچنین، حسابرس باید توانایی برقراری ارتباط موثر با تیم مدیریت و پاسخگویی به سوالات آن ها را داشته باشد.
گام پنجم ، هزینه ها: تعادل بین کیفیت وقیمت
شاید نباید این مرحله را به عنوان مرحله پنجم انتخاب حسابرس در نظر می گرفتیم چراکه هزینه و قیمت می تواند تاثیر بسیار متفاوتی بر انتخاب ما داشته باشد، هزینه حسابرسی یکی از مهمترین و اثر گذارترین عوامل در انتخاب حسابرس خواهد بود اما به یاد داشته باشید که پایین بودن هزینه نباید به معنای کاهش کیفیت باشد و البته هزینه های زیادی و غیر منطقی هم دلیل مناسب بودن انتخاب نیست!
برای ارزیابی هزینه ها، درخواست پیش فاکتور دقیق کنید و مطمئن شوید که تمام هزینه ها به طور شفاف در این پیش فاکتور بیان و اظهار شده اند، یعنی به حسابرس بگویید که بعد از این پیش فاکتور نمی تواند هزینه جدیدی تعریف کند!
قیمت های چند حسابرس را با هم مقایسه کنید، اما به یاد داشته باشید که کیفیت کار باید اولویت اصلی باشد. تکلیف هزینه های پنهان را مشخص کنید و از حسابرس در مورد هرگونه هزینه اضافی سوال کنید.
گام ششم، تست سازگاری: آیا حسابرس با فرهنگ سازمان شما هماهنگ است؟
حسابرسان نه تنها با اعداد و ارقام سروکار دارند، بلکه با افراد و تیم های مختلف در سازمان شما نیز تعامل می کنند. بنابراین، مهم است که حسابرس منتخب شما با فرهنگ سازمان تان هم سازگار باشد. برای تست سازگاری جلسات مقدماتی برگزار کنید و از حسابرس دعوت کنید تا با تیم مدیریت شما ملاقات و گفت و گو کند.
خودتان در گفت و گو غرق نشوید و ارزیابی کنید که سبک ارتباطی وی با دیگران از جمله مدیران، کارمندان ساده و زینفعان چگونه است و بررسی کنید که نحوهه برقراری ارتباط حسابرس با سبک سازمان شما هماهنگ است یا خیر! مثلا بررسی کنید که وی استقلال خود را در برابر مدیران و اشخاص مهم و بالادست حفظ می کند و اگر اشتباهی در صحبت های آنها میبیند با شجاعت و رعایت حرمت آن را بیان می کند و یا قرار است از بالا دستی های سازمان حساب ببرد!
همچنین حسابرس باید توانایی تطبیق با نیازهای خاص سازمان شما را داشته باشد، برخی حسابرسان فرمول وار و الگویی با کار برخورد می کنند و تصور می کنند در تمام سازمان ها می توان به یک شکل عمل کرد که قطعاً اینگونه نیست!
گام پایانی ، بررسی مستمر عملکرد
خوب است بدانید که انتخاب حسابرس یک فرآیند یک باره نیست که پس از انتخاب و به کارگیری، حسابرس را رها کرده و به فعالیت خود بپردازید، پس از انتخاب حسابرس، باید عملکرد او را به طور مستمر بررسی کنید. این بررسی می تواند شامل ارزیابی گزارش های حسابرسی باشد مثلا اینکه آیا گزارش ها دقیق، شفاف و کاربردی هستند؟ و آیا تیم شما از همکاری با حسابرس راضی است؟
همچنین نباید فراموش کرد که هدف نهایی از حسابرسی بهبود عملکرد سازمان بوده بنابراین بطور مداوم باید بررسی بهبودها انجام گردد، آیا توصیه های حسابرس منجر به بهبود فرآیندها شده است یا خیر!
بنابراین انتخاب حسابرس خبره نه تنها به بهبود دقت و صحت اطلاعات مالی کمک می کند، بلکه می تواند اعتبار سازمان شما را افزایش داده و ریسک های مالی را کاهش دهد. به یاد داشته باشید که این انتخاب یک سرمایه گذاری بلندمدت است که می تواند آینده مالی سازمان شما را تضمین کند البته اگر موفق شوید بهترین انتخاب را داشته باشید!